به نقل از «ایران اکونومیست»

چرا رویکرد شناختی در مواجهه با جنگ هیبریدی ضرورت دارد؟

تاریخ انتشار: ۲۱ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۳۹۲۶۵۱

با استفاده از مدل‌های جدید تحلیل سیاسی در قالبی چون مدل تحلیل شناختی می‌توان در عرصه روشنگری و تحلیل واقعی و روشمند گام برداشت.

گروه اندیشه ایران اکونومیست- عباسعلی رهبر، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی(ره) در یادداشتی که در اختیار قرار داده است از ضرورت رویکرد شناختی در تحلیل سیاسی و جنگ هیبریدی نوشته است که متن آن را در ادامه می‌خوانید:

'علوم و فناوری‌های شناختی' به عنوان یکی از دانش‌های نوین عصر حاضر، حوزه‌ای است میان‌رشته‌ای که سعی بر کشف اسرار مغز، ذهن و کارکردهای شناختی انسان دارد تا به او در استفاده بهینه از این ودیعه الهی و بهبود کیفیت زندگی‌اش کمک کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

علوم شناختی، در تعامل رشته‌های علوم اعصاب، روان شناسی، زبان شناسی، مردم شناسی، علوم تربیتی، هوش مصنوعی و فلسفه ذهن پدید آمده است و علاوه بر تحقیقات پایه در زمینه مغز و کارکردهای شناختی انسان، درصدد توسعه فناوری‌هایی است که در رفع کاستی‌های ذهن و مغز و تقویت قوای شناختی او موثر افتد.

آنچه در علوم شناختی مورد بررسی قرار می‌گیرد ذهن، شناخت و هوش در انسان و سایر اشیاء یا پدیده‌های ذهن‌مند است. اشیای ذهن‌مند، یک عنوان فراگیر است که در بردارنده هر نوع موجودی می‌باشد که می تواند فکر کند، محاسبه نماید، احساس کند، تصمیم بگیرد و رفتار هوشمند داشته باشد. بنابراین حیوانات، ماشین‌ها یا ربات‌ها نیز می‌توانند در این تعریف گسترده قرار بگیرند.

با توجه به ماهیت بین‌رشته‌ای بودن علوم شناختی می‌توان در امر تحلیل و تصمیم سیاسی در علم سیاست و دانش سیاسی هم از آن بهره گرفت به گونه‌ای که علوم شناختی، در توانایی تصمیم‌گیری، رهبری، ارتباطات و مذاکرات، نقش مهمی دارد و توانمندی فرد و نهاد سیاسی تصمیم گیری را بالا می‌برد.

تحلیل سیاسی شناختی روشمند مدلی از تحلیل سیاسی است که سلیقه‌ای وگروه‌گرای متعصب نبوده و خطاها و هاله‌های شناختی دخیل در تحلیل و تصمیم سیاسی را با استفاده از ابزار و فهم درست از لوازم تحلیل سیاسی شناسایی می‌کند. ذهن سیاسی تحلیلگر با تاثیر از محاسبات هوشمند مغز می‌تواند هم پدیده‌های سیاسی را صحیح و جامع بشناسد و هم اینکه در فضای غبار‌آلود سیاستزدگی و درهم‌آمیختگی‌ منفعت شخصی و مصلحت عامه و التقاط حق و باطل،گرفتار حیرت و ابهام در تشخیص و تصمیم درست نگردد.

با پیروزی انقلاب و آغاز تغییر و تحولات گسترده در ساختارهای سیاسی و اقتصادی کشور، میزان مشارکت مردم و اعتماد متقابل دولت و مردم، تقویت سرمایه اجتماعی در جامعه برای آغاز حرکتی نوین در عرصه سیاسی و اجتماعی کشور شروع شد. اما نکته مهمی که باید در نظر داشت بعد از انقلاب اسلامی و با گذشت چهار دهه از آن با توجه به رشد سریع جمعیت، دگرگونی درساختار سیاسی _اجتماعی جامعه، توسعه غیر‌متعارف و تحولات در عرصه جهانی (در قالب جهانی شدن) و نحوه مدیریت سیاسی بعضی از کارگزاران موجبات بروز مسائل جدی در حوزه امور سیاسی شده است. در کنار عوامل ذکر شده نباید از جنگ هیبریدی-شناختی دشمن با ابزار فناوری نوین فریب‌گر غافل شد. جنگ‌هایی که درعرصه‌های تجزیه‌طلبی، کودتا، ترور، نظامی‌گری، اقتصادی و تحریم و نفوذ و از همه مهم‌تر ایجاد شبهه و روایت حق‌نما از انقلاب اسلامی بوده است.

لذا با استفاده از مدل‌های جدید تحلیل سیاسی در قالبی چون مدل تحلیل شناختی می‌توان در عرصه روشنگری و تحلیل واقعی و روشمند گام برداشت. آنچه اهمیت این کاربست تحلیل را مضاعف می‌کند مربوط به فهم درست و کامل جنگ هیبریدی-شناختی دشمن علیه مردم ایران مقتدر است. در مدل تحلیل هیبریدی-شناختی در کنار مولفه‌های موثر فیزیکی و عینی، امر متافیزیک و سنت‌های الهی مورد توجه جدی در نظام معنایی تحلیل هیبریدی-شناختی خواهد بود.

از طرفی با توجه به گستره چشمگیر منابع و رسانه‌های خبری و تحلیلی که بعضی از آنها می‌کوشند رویدادها و پدیده‌ها را از زاویه منافع و مناسبات سیاسی خود تحلیل کنند، تحلیل سیاسی مبتنی بر رویکرد شناختی در فهم پدیده‌های سیاسی و اجتماعی ضروری‌تر از گذشته به نظر می‌رسد. در تحلیل هیبریدی-شناختی اخلاق و استدلال به همراه زبان اقناعی و روشنگر درکنار درک خطاهای شناختی جایگاه ویژه‌ای در حل مسایل امروز ما دارد.

 

منبع: خبرگزاری تسنیم

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: هیبریدی شناختی تحلیل سیاسی علوم شناختی جنگ هیبریدی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۳۹۲۶۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تاثیرات سلوکیان بر خاورمیانه: از تاثیر بر هنر و فلسفه تا مواجهه با شورش یهودیان

فرارو- روایت غالبا گفته شده از خاورمیانه مملو از ظهور و سقوط امپراتوری‌هایی مانند هخامنشیان، عباسیان و عثمانی‌ها است. تسخیر امپراتوری ایران هخامنشی توسط اسکندر مقدونی در سال ۳۳۰ پیش از میلاد مسیح یکی دیگر از فصل‌های معروف است. با این وجود، قدرت قابل توجهی که پس از مرگ اسکندر مقدونی پدیدار شد و خود را در قالب امپراتوری سلوکی به نمایش گذاشت تا حد زیادی مبهم باقی مانده است.

به گزارش فرارو به نقل از فِر آبزرور، سلوکوس یکم نیکاتور یکی از ژنرال‌های اسکندر مقدونی سلسله پادشاهی وسیعی را ایجاد کرد. او دیگر جانشینان اسکندر که مجموعا به نام دیادوچی شناخته می‌شوند پس از آن که پردیکاس نائب السلطنه منتخب اسکندر نتوانست قدرت را حفظ کند برای قلمروی درون امپراتوری با یکدیگر رقابت کردند. هنگامی که گرد و غبار فرو نشست سلوکیان خود را در میانه کنترل سهم امپراتوری یافتند. قلمرو امپراتوری سلوکی در دوران اوج خود از آناتولی (ترکیه امروزی) تا دره سند در هند امتداد داشت.

سلوکیان علیرغم تسلط جغرافیایی و نفوذ پایدار اغلب در بحث‌های خاورمیانه به سطح پاورقی تنزل داده می‌شوند. آنان تحت الشعاع همتای خود در مصر یعنی بطلمیوس یکم سوتر فرمانروای مصر و از سرداران اسکندر مقدونی  قرار گرفته اند که در غرب به خاطر جمع آوری کتابخانه اسکندریه و به دلیل سوء استفاده‌های کلئوپاترا آخرین عضو دودمان خود مشهور هستند. این غفلت منجر به شکاف قابل توجهی در درک ما نسبت به سلوکیان شده است. این در حالیست که امپراتوری سلوکی نقش مهمی در شکل دادن به خاورمیانه هم از نظر فرهنگی و هم از نظر سیاسی داشته است.

معماران جهان هلنیستی

تاثیر سلوکیان بسیار فراتر از میدان جنگ بود. آنان نقش مهمی در پر کردن شکاف بین اروپا و هند، تقویت تبادل فرهنگی و شکل دادن ناخواسته به جهان از طریق تعامل خود با سایر امپراتوری‌های قدرتمند داشتند. سلوکیان وارث سنت فرهنگی وسیع هلنیستی بودند. این تاثیر در پروژه‌های معماری بزرگ آنان که با ترکیبی از سبک‌های یونانی، بین النهرینی و مصری مشخص می‌شود آشکار شد. شهر‌هایی مانند انطاکیه پایتخت آنان دارای فضا‌های عمومی چشمگیر، خیابان‌های ستون دار و معابدی بود که با مجسمه‌هایی به سنت یونانی تزئین شده بودند.

معماران سلوکی با تمرکز بر چیدمان‌های هندسی و امکانات شهری نقشی کلیدی در توسعه شهرسازی ایفا کردند. سلوکیان در فلسفه جریان‌های فکری جهان هلنیستی را پذیرفتند. اپیکوریسم، رواقی گرایی و شک گرایی همگی تحت حمایت آنان شکوفا شدند و دانشمندان را به سوی خود جذب کردند و بحث‌های پرشوری را پرورش داد.

یکی از مهم‌ترین کمک‌ها توسط مگاستنس سفیر، مورخ و جغرافیدان یونانی سلوکی مستقر در پاتالی پوترا پایتخت باشکوه چاندراگوپتا مائوریا پادشاه هند در قرن سوم پیش از میلادی انجام شد. اثر مگاستنس که به عنوان یکی از اولین اروپایی‌ها درباره هند نوشته بود به سنگ بنای شناخت شبه قاره هند تبدیل شد.

گزارش‌های او علیرغم سوگیری‌های بالقوه ذاتی در دیدگاه هر سفیری کماکان منابع ارزشمندی از اطلاعات است. مشاهدات دقیق مگاستنس در مورد جامعه هند از جمله سیستم پیچیده کاست، نقش فیل‌ها در جنگ و ساتی (خودسوزی بیوه ها) و هم چنین سیاست و جغرافیا دریچه‌ای برای اروپایی‌ها به دنیای ناشناخته قبلی فراهم کرد. کار مگاستنس به مبنایی برای نویسندگان بعدی مانند استرابون نویسنده کتاب جغرافیای استرابو تبدیل شد. این روند تصور اروپاییان از هند را برای قرن‌های آینده شکل داد. استرابون به توصیفات مگاستنس از موجودات عجیب و غریب اشاره کرد احتمالاً تفسیر‌های نادرست از حیوانات واقعی یا شیوه‌های فرهنگی که به فانتزی‌های اروپایی در مورد شرق عجیب و غریب دامن زد.

سلوکیان ممکن است نام آشنا نباشد، اما میراث ماندگار آنان غیرقابل انکار است. آنان تسهیل کننده تبادل فرهنگی، تامین کنندگان دانش و حامیان هنر، معماری و فلسفه بودند. نفوذ آنان از مرز‌های جغرافیایی و محدودیت‌های زمانی فراتر رفت و اثری پاک نشدنی در دنیای باستان بر جای گذاشت.

شورش یهودیان علیه سلوکیان

با این وجود، شاید ماندگارترین میراث سلوکیان از تعامل آنان با مردمی کوچک، اما باستانی در گوشه جنوب غربی امپراتوری شان ناشی می‌شود: یهودیان.

سلوکیان در قرن دوم پیش از میلاد بر یهودیه سایه طولانی انداختند. تحت سلطنت ظالمانه "آنتیوخوس چهارم اپیفانس" که به دلیل سیاست‌های مذهبی ظالمانه و نامنظم خود لقب اپیمانس (دیوانه) برای او به کار برده شد او اتباع یهودی خود را به شدت آزرده خاطر ساخت. او معبد دوم یهودیان در بیت المقدس را مورد هتک حرمت قرار داد، مجسمه زئوس را ساخت و پرستش خدایان یونانی را اجباری کرد. او با ترویج زبان و آداب و رسوم مذهبی یونانی به دنبال یونانیزه کردن یهودیه بود. این شامل سرکوب اعمال سنتی یهودیان مانند ختنه و برگزاری شبات (تعطیلی روز شنبه یهودیان) و حمله مستقیم به هویت و ایمان یهودی می‌شد.

این ظلم او آتش شورش یهودیان را برانگیخت. در روستای کوچک مودین یک کاهن یهودی به نام "متاتیاس مکابئوس" و پسران اش از اجرای احکام آنتیوخوس خودداری ورزیدند. سرپیچی آنان باعث خیزش گسترده تری شد. شورش مکابیان در گرفت."یهودا مکابئوس" برجسته‌ترین پسر متاتیاس به عنوان یک رهبر کاریزماتیک ظاهر شد و جناح‌های مختلف یهودی را علیه دشمن مشترک متحد کرد.

شورش مکابیان از میدان نبرد فراتر رفت. این مبارزه برای جوهر یهودیت بود. این دوره تاثیر عمیقی بر اندیشه و هویت یهودی داشت. آسیب ناشی از آزار و شکنجه یهودیان تسوط سلوکیان باعث ایجاد متون آخرالزمانی مانند کتاب دانیال و کتاب خنوخ شد. این آثار مضامین قضاوت الهی، رنج عادلانه، و رهایی نهایی را بیان می‌کردند.

امپراتوری تضعیف شده سلوکی فرصتی را برای رومیان فراهم کرد که از آن درگیری برای گسترش نفوذ منطقه‌ای خود استفاده کنند. رومیان با استفاده از یهودیه به عنوان مهره‌ای در جنگ قدرت سلوکیان را تضعیف کردند. در قرن اول پیش از میلاد مسیح رومیان بر آناتولی، سوریه و فلسطین مسلط شدند. در حالی که یهودیه بر روایت مبارزات سلوکیان در غرب تسلط دارد مرز‌های شرقی آن امپراتوری نیز با چالش‌هایی مواجه بود.

در سرزمین‌های ایرانی شان شورش‌هایی که با هدف احیای آداب و رسوم ایرانی انجام می‌شد و تهدیدی مهم محسوب می‌شد. در نهایت، سلوکیان نتوانستند کنترل ایران را حفظ کنند و راه را برای ظهور سلسله‌های بومی اشکانی و ساسانی هموار ساختند. این امر زمینه را برای تقسیم خاورمیانه بین امپراتوری‌های رقیب روم و ایران فراهم کرد الگویی که تا هفت قرن بعد از فتح شام و ایران توسط اعراب مسلمان تغییری پیدا نکرد.